Haar zoontje is een Miao

Anna’s adoptiekinderen zitten op dezelfde school als die van mij. We hebben ze ongeveer in dezelfde periode opgehaald uit China. Haar zoontje Yun is bijna negen. Een leeftijd waarop jongens als apen op de rots vechten voor hun positie in de groep, en daar doet Yun gretig aan mee. Toch is hij volgens Anna diep in zijn hart nog altijd net zo zachtaardig als toen hij drie was. Als de andere apen niet in de buurt zijn, huppelt hij gretig de dag door aan de hand van zijn moeder.
Anna vindt het soms moeilijk om weerstand te bieden aan zijn smekende bruine kijkers. Heel soms geeft ze dan ook aan zijn verlangens toe. Dan houdt ze hem bijvoorbeeld een dagje thuis. Samen kabbelen ze dan gemoedelijk de dag door: iets later opstaan, nog even in pyjama blijven; een beschuitje met hagelslag eten en daarna spelen met de knuffels of de lego, terwijl Anna de tafel opruimt. Als zijn grote zus naar school is, mag de televisie even aan. Teletubbies, Zandkasteel. Daarna drinken ze samen iets lekkers en kleedt Yun zich aan. Samen wandelen ze naar de supermarkt, ze zetten er stevig de pas in, want daar houdt hij van, zo vertelt Anna. Zijn sterke benen dragen hem moeiteloos overal naartoe. Hij heeft van zijn geboorteouders een mooi, sterk lijf gekregen en een stevige duurconditie.

Als ze eenmaal in de supermarkt zijn, rent hij opgetogen naar de kleine karretjes en begint hij met grote ijver de schappen langs te struinen. Ontbijtkoek, thee, hagelslag, brood, hier kent hij feilloos de weg. Even langs de flesseneter, op de knopjes drukken, de groente afwegen en het bonnetje plakken. Dan naar de chips, de kaas, de siroop. Als een zonnetje loopt hij door de winkel, iedereen lacht naar hem en hij lacht terug. Dan komt het leukste van de ochtend: de boodschappen mogen op de band en straks mag hij na het pinnen op het groene knopje drukken. Daarna lopen ze samen de winkel uit, hij grijpt gretig Anna’s hand en samen lopen ze onder de bomen door naar huis terug.

Groeiend plantje
Als Anna over Yun vertelt, krijgt ze altijd lichtjes in haar ogen. Ze zijn duidelijk een goeie match, dat vind ik altijd heerlijk om te zien. Allebei hebben ze een beetje heimwee naar vroeger, toen hij nog iedere dag thuis mocht blijven. Op school moet er altijd zoveel en dat is eigenlijk niks voor Yun. Als Anna op een spaarzaam, rustig moment eens wat extra tijd heeft om uitgebreid te koken, mag Yun helpen. Dan is hij helemaal in zijn element. En als zijn vader een middag voor hem heeft, mag hij met de trein mee. Dan kan zijn dag helemaal niet meer stuk. Het zijn momenten die met hem samenvallen, zo vertelt Anna mij. Altijd zoekt hij naar de symbiose, naar het samenzijn met een ander, het liefst in een ‘hele’ omgeving, daar waar geen scheuren en deuken zijn, geen individuele agenda’s, inconsequenties, ruzie, stress. Soms stellen Anna en ik ons voor dat hij op een boerderij woont, dat er geen school is en dat hij zijn moeder altijd kan helpen met koken, op het land werken en het voeren van de dieren. Wat zou hij zich intens kunnen verbinden en wat zou hij gelukkig zijn.
Op school houden de leerkrachten Yun goed in de gaten, hij is anders dan de andere kinderen en niemand kan hem echt goed duiden. Hij heeft een flinke taalachterstand, is niet supergoed in rekenen en hij is zelden goed geconcentreerd. Vorig jaar mocht hij groep 4 overdoen en misschien moet hij ergens onderweg nog een keer doubleren. Anna kan er niet van wakker liggen.
‘Aan een groeiend plantje ga je toch ook niet trekken?’ aldus de lakonieke woorden van Anna. Haar zoontje mag van haar worden wie hij is. Toch voelt ze soms ook twijfels en die deelt ze dan met mij. Want hoe moet Yun die lange schoolperiode door? Hoe serieus moet zij als ouder de Nederlandse normen nemen waarbinnen hij moet functioneren? Hoe ver mag ze de teugels laten vieren, zijn zachtheid laten bestaan?

In de huiskamer bij Anna thuis staan twee foto’s van Yuns tehuis. Daar zijn ze met het hele gezin afgelopen zomer op bezoek geweest. Op één foto loopt hij samen met de directeur gearmd naar binnen. Anna herinnert zich nog levendig hoe hij werd opgewacht door de directeur; hij herkende Yun direct.
‘Je bent een Miao!’ had hij opgetogen uitgeroepen terwijl hij naar Yun’s bruine huid wees.
Ineens was er voor Anna en haar man een dimensie bijgekomen. Hun zoon was een ‘Miao’. Iedere Chinees uit de omgeving was het daarover eens, zijn uiterlijk liet daarover kennelijk geen twijfel bestaan. Nieuwsgierig reden ze de dagen daarna door de provincie, de gids onderwerpend aan een vragenvuur.
‘De Miao’s uit deze streek wonen en werken in de bergen’, zo vertelde hij. ‘Ze staan daar iedere dag tot hun knieën in het water om rijst te verbouwen.’
Rijdend door de bergen zagen Anna en haar man ineens overal Miao’s, werkend op het land. Kinderen, ouders, opa’s en oma’s, saamhorig bewogen ze zich door de velden.
‘Moeten hun kinderen niet naar school?’ vroeg Anna.
De gids schudde zijn hoofd.
‘Miao’s in deze streek gaan meestal niet naar school. Ze vallen buiten de Chinese wet, de hele familie helpt op het land. Ze zijn altijd samen.’

Een sterke grote jongen
Zittend in het zonnetje wachten Anna en ik samen op het schoolplein tot de klassen uit zijn. Uren kunnen we verhalen delen over onze kinderen, het is ontroerend hoe zij ons verbinden. Alsof we allemaal familie van elkaar zijn. Als de school uit gaat, rent Yun naar zijn moeder toe. Ze omhelzen elkaar stevig en met een achteloos gebaar geeft hij zijn rugzak af.
‘Je hebt je been opengehaald’, zegt Anna.
Met een geroutineerde blik onderzoekt ze de kwetsbare plekken op zijn sterke onderbenen. Als ze straks thuis zijn, smeert ze die in met vaseline, een dagelijkse routine. Vooral zijn onderbenen zijn kurkdroog. Regelmatig krabde hij die in het verleden open en soms kwam er dan een infectie in. Heel lastig, vooral omdat die infectie zich nog wel eens uitbreidde. Dokters en psychologen hadden zich al vaak over zijn onderbenen gebogen en al heel veel diagnoses gesteld. Schimmelinfecties, krentenbaard, stress, adhd, adoptie, basisvertrouwen, hechting. Geen arts of psycholoog kon haar kleine man duiden. Eigenlijk net zoals de leerkrachten op school.
Toch weet Anna, sinds hun bezoek aan China, wie Yun is. Hij is een sterke, grote jongen die met zijn donkere huid gewapend is tegen de tropische zon en die met zijn gespierde lichaam en ijzeren conditie dagen achtereen kan sjouwen en lopen; een sociaal kind dat het liefste altijd mensen om zich heen heeft. Een jongen die zijn ouders helpt, en daar een enorm groot plezier in schept. Een jongen die droge onderbenen nodig heeft om dagelijks in de natte rijstvelden te kunnen staan. Een kind dat wel vaart in een hechte groepscultuur waar geen taal- en rekenboekjes zijn, maar liefde en saamhorigheid.
‘Is papa thuis?’ vraagt Yun terwijl we uit school naar huis lopen
‘Hij komt om 3 uur naar huis’, zegt Anna.
‘Oh. Leuk!’ Tevreden slaat hij een arm om Anna’s middel.
‘Gaan we dan nog iets leuks doen?’
‘Vast. Ik denk dat jullie vandaag de auto gaan wassen’.
Yuns grote, donkere ogen beginnen te stralen.
‘Joepie!’ roept hij. ‘Dan moeten we maar snel naar huis gaan mam!’
Anna en Yun lopen gearmd voor me uit. Als de eerste lentezon lopen ze daar, hun warme stralen ver voor zich uit werpend. Anna’s zoontje is een Miao. Een lieve, sterke jongen die met gemak tien rijstvelden verbouwt. Als iedereen elkaar maar vasthoudt. Het ontroert me tot in mijn tenen.